مراقب «مار کبری» باشیم

_نورا جان چرا انقدر مدادت رو می‌تراشی؟
نوکش که به اندازه کافی تیز هست.
_آخه خانم معلمم گفته هر کس مدادهای کوچیکش رو آخرِ سال به من تحویل بده، من بهش جایزه‌ی خیلی خوبی میدم.
_خُب تو باید با این مدادها بنویسی تا کوچیک بشه.
نه این که بی‌خودی بتراشی.
_می‌دونم مامان مریم.
من با مدادم می‌نویسم. اما دوست دارم زودتر تموم بشه.
_کوچولوی شیرین‌زبونم،
من به جای آخرِ سال، فردا برات یه جایزه‌ی خیلی خوب می‌خرم.
تو هم دیگه بی‌دلیل مدادت رو نتراش. چطوره؟
_عالیه

گفت‌وگوی من و نوه‌ام، مرا به یاد «اثر مار کبری» انداخت.
گاهی تلاش برای حل یک مشکل، وخامت اوضاع را بیشتر می‌کند.

هم‌چنین به جای بهبود شرایط، نه تنها هر اقدامی را بی‌نتیجه می‌سازد، بلکه مشکل را تشدید می‌کند.

اثرِ «مار کبری» این مفهوم را یادآوری می‌کند که، حتی بیشترین تلاش‌ها و بهترین تصمیم‌ها می‌توانند نتیجه‌ای بی‌حاصل به‌جای بگذارند.

زمانی که هند، مستعمره‌ی بریتانیا بود، تعداد مارهای کبری در شهر دهلی زیاد شده بود.
دولت از مردم خواست تا مارهای مرده را جمع آوری کنند، تحویل دهند و به ازای آن پاداش بگیرند.

در ابتدا این پروژه به خوبی پیش می‌رفت.
مارهای زیادی به دولت تحویل داده شد.
اما به‌تدریج، در کمال تعجب دیده شد که تعداد مارها در سطح شهر افزایش پیدا کرده است.

حتمن شما هم به علتش پی بردید.
مردم که این روش را درآمد خوبی تلقی کرده بودند، به پرورش مارهای بیشتری پرداخته بودند.
دولت متوجه می‌شود و اعلام می‌کند، دیگر برای مارهای مرده جایزه نمی‌دهد.
بنابراین فقرا مارهایی را که پرورش داده بودند در هر طرف شهر رها می‌کنند.
در نتیجه، وضعیت از روز اول هم بحرانی‌تر شد.

این داستان نشان می‌دهد تصمیماتی که می‌گیریم، اگر عجولانه و نسنجیده باشد، زنجیره‌ای از اتفاقاتی جدید را رقم می‌زند.
اتفاقاتی که نه تنها مشکلی  را حل نمی‌کند، بلکه نتایج فاجعه‌باری به دنبال خواهد داشت.

برای جلوگیری از افتادن در دامِ «اثر مار کبری»، باید:

به مدل‌های ذهنی توجه کرد.
پیامدهای طولانی‌مدتِ تصمیمات خود را به دقت بررسی کرد.

در نهایت، با درک بهتر از تصمیمات، به جای ایجاد مشکلات جدید، راه‌حل‌هایی موثر برای چالش‌های خود پیدا کنیم.